RESEÑAS DE “LUNA
DE PAPEL”
DE LA ESCRITORA JAPONESA MITSUYO KAKUTA
Reseña Nº1
Voy a empezar por el
final, porque me encantó descubrir cómo termina la aventura de la
protagonista, Rika Umezawa. El final no podría ser de otra manera,
incluso ella misma lo estaba deseando para liberarse de esa pesada
carga emocional que se había ido acumulando en su interior.
Cuesta comprender cómo
una persona formal, seria, sin problemas económicos, recién casada,
con un futuro prometedor, etc. pueda cometer un sinfín de
ilegalidades y, sobre todo, aprovecharse de la buena voluntad de la
gente que ha confiado en ella. Quizás sea eso, que los seres humanos
abusamos de la confianza que nos brindan ciertas personas, ¿por qué?
Porque nos creemos más listos, más inteligentes que los demás, y
¿para qué? Para obtener algún beneficio, principalmente, dinero.
El dinero es, en esta novela, lo que justifica su actuación, el
comportamiento de Rika; sin embargo, hay algo más intrínseco y es,
creo yo, la falta de cariño, necesita que le presten atención
porque es una persona muy afectiva. Y con dinero es más fácil que
se preocupen de ti. De eso se aprovecha otro de los protagonistas,
Kota, el nieto de uno de sus mejores clientes, Kozo Hirabayashi.
Rika Umezawa fue, desde
siempre, una mujer atractiva, con carisma, que llamaba la atención
de los demás. Y quizás sea este el motivo por el cual consiguió su
éxito profesional. Después de estar dos años trabajando a tiempo
parcial, su jefe, Inoue, decide promocionarla y pasa a vender
productos financieros a tiempo completo. Esto mejoró su nómina, la
duplicó, y también su autoestima. Se siente más segura de sí
misma, y es esta seguridad la que le da la confianza necesaria para
realizar las falsificaciones de los certificados de depósito de sus
clientes más confiados. Y lo curioso es que lo hace sin el más
mínimo sentimiento de culpabilidad porque su intención era devolver
todo el dinero que tomaba “prestado” de sus clientes. Hay un
refrán que dice: “el camino del infierno está empedrado de buenas
intenciones”. Y eso fue lo que le pasó a nuestra protagonista, que
el asunto se le fue de las manos, tanto, que llegó un día en el que
ya no sabía cuánto había estafado, y sabía también la
imposibilidad de devolver ese dinero.
La novela engancha
desde el principio, no es policíaca pero casi; habla de cómo con
dinero se puede comprar la voluntad de las personas, de los
sentimientos más profundos, de la libertad, de la confianza, etc. En
resumen, de las relaciones humanas, de la vida.
* * *
Reseña Nº 2
En Luna de papel
podemos ver un retrato íntimo de una serie de personas atrapadas en
un círculo de apariencias en una sociedad consumista. La
protagonista principal, Rika, buscará a través de compras
compulsivas una forma de darle un sentido a su vida hasta el punto de
endeudarse y estafar a los clientes del banco para el que trabaja,
que pusieron su confianza en ella. También podremos explorar las
dinámicas de las relaciones humanas a través del matrimonio y
posterior infidelidad de Rika con su marido, al cual engañará con
un joven universitario con el que pretenderá vivir una idílica
relación tan falsa como importante es para ella, llegando al extremo
de estafar para poder darle dinero a su amante. Sin darse cuenta se
verá atrapada en una espiral de la que le será imposible escapar y
huir hacía adelante será su única opción, traicionando la
confianza de sus clientes cada vez más, buscando nuevas víctimas e
incluso engañando a su propio marido hasta el punto de desear que
alguien ponga fin a sus fechorías de una vez por todas, ya que no ve
ninguna otra salida. Otros
personajes arrojarán diferentes enfoques de los mismos temas y a
través de una amiga de la infancia de Rika podremos ver cómo fue su
infancia y de dónde sale su deseo de ayudar a los demás, siento
este tan retorcido que terminará por dañar a terceros.
Un libro que no deja
indiferente y consigue mantenerte en vilo gracias a los ingeniosos
cambios de narrador(aún siendo esto un poco confuso en un principio)
y personajes que aunque pueden parecer comunes en un principio,
tienen cierto carisma que invita a seguir leyendo hasta la abrupta
conclusión final.
Reseña Nº3
Novamente, o Clube de
Lectura de Literatura Xaponesa propuxo a lectura dunha novela de
Mitsuyo Kakuta como primeiro libro deste curso 2023/24. E novamente,
podemos dicir que, sen lugar algunha á dúbida, non deixou a ninguén
indiferente, tal e como se puido comprobar en todas e cada unha das
impresións das persoas lectoras da apaixoante xuntanza do pasado
mércores 10 de xaneiro na Biblioteca da EOI da Coruña.
Antes do comezo da
propia lectura da novela cómpre ler a sinopse da contraportada;
deste xeito averiguamos que a protagonista, Rika Umezawa, é unha
muller que, desencantada coa vida de parella xunto co seu home, tenta
reintegrarse no mundo laboral (no seu caso, faino a nunha empresa de
traballo por horas, concretamente a través da venda de depósitos de
aforro a clientes da 3ª idade, algo que se lle dá realmente ben) e
que acaba realizando un dos maiores fraudes bancarios da época.
Deste xeito, antes do
comezo da primeira páxina un xa sabe, nese senso, en que vai
desembocar o libro, argumentalmente falando, no tocante á
protagonista.
Mais no primeiro
capítulo sitúasenos no tempo posterior ao reflictido na sinopse.
Atopamos a unha Rika fóra de Xapón, concretamente na capital
tailandesa, deixándose entrever que quizáis está en estado de
fuxitiva tralos delitos cometidos, e cun medo a ser identificada e
descoberta.
Polo tanto, a nivel de
estrutura do libro, Mitsuyo Kakuta logra de xeito maxistral xerar un
enorme interese. Créalle á persoa lectora, por así dicilo, unha
dobre necesidade de coñecemento sobre a protagonista: por un lado é
preciso saber como era Rika antes de que ocorrese todo isto e que lle
foi acontecendo para ter acabado en tal dramática situación; por
outro lado, a súa situación en Bangkok transmite todo o contrario a
seguridade ou remate da historia, polo que cómpre saber que vai ir
acontecendo na cidade tailandese e como acaba realmente.
A partir disto, a
autora xoga con intercalar, tanto no pasado coma no presente do fío
temporal da novela, diferentes personaxes arredor da figura de Rika.
Todas elas coas súas tribulacións, temores, inquedanzas e soños.
Así pois, o resultado é un enorme dinamismo no ritmo da novela.
Nese senso, chama a atención a riqueza de Mitsuyo Kakuta á hora de
describir os pensamentos, sensacións e emocións de cada un dos
personaxes a través dunha narración realista que fai, pouco máis
que inevitable, empatizar con, como mínimo, algunha delas.
Dende o momento en que
Rika, sen intención de mala fe -anque técnicamente totalmente
ilegal sen lugar a dúbidas-, realiza a súa primeira ilegalidade (e
para beneficiar a alguén que non é ela) a situación convida a
pensar en, de xeito rápido, elucubrar como lectoras/es tratando de
construir mentalmente unha ponte entre ese momento e o grande
desfalco cometido (40 millóns de yens); algo así como que:
“seguramente descubriu a partir dese acto o que realmente podía
facer e acabou facéndoo a grande escala para despois fuxir de
Xapón”.
Mais, o chamativo é
ver como é que foi unha especia de, sen querer provocalo, excavación
dun burato cada vez máis fondo no a xestión do que ía ser algo
temporal e para devolver, fóiselle completamente das mans.
Onde está, na miña
opinión, a traxedia e o vértigo nisto? Pois en que, Rika non é
unha persoa a priori cunha personalidade ou intención de querer
roubar ou de apropiación, senón que é unha muller que ten a mala
sorte de pasar por unha serie de circunstancias vitais ás que se
lles engade a enorme intestabilidade e montaña rusa emocional que
experimenta e que desemboca na especia de “fuxida cara adiante”
que vai creando até rematar como remata. Esa é a traxedia. O
vértigo é darse conta que, a reflexión que provoca o libro é
transmitir que o acontecido podería pasarlle a calquera no que se
puideren dar un cúmulo de circustancias adversas.
Para finalizar, dicir
que a elección deste libro para comezar este curso 2023/24 foi un
acerto en todos os sentidos e unha máis que agradable sopresa.
Desfruteino moitísimo. Así pois, se che reconcome un pouquiño a
curiosidade non o penses. Non poderás parar de lelo e as 301 páxinas
saberanche a pouco.
どうもありがとう